در فضای نوین تجارت و با ظهور کسب و کارهای دانش بنیان، بدون شک معنای دارایی های یک سازمان از بعد دارایی های مشهود خارج شده و داشته و پرورده های نامشهودی نیز برای هر بنگاه اقتصادی قابل تصور است که به طور قطع و یقین مایملک با ارزش تر ایشان در فضای رقابتی عصر حاضر است.

 

یکی از مهم ترین دارایی های در خور توجه در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات، دانش تحصیل و تجمیع شده در چنین سازمان هایی است که طبیعتا باید همجون سایر دارایی ها مورد توجه، مراقبت، محافظت و بهره برداری و از همه مهمتر، مورد توسعه قرار گیرند. این اقدامات ارزش آفرین اگر برای چنین دارایی های نامشهودی، بر اساس روشی ضابطه مند و چارچوبی مشخص انجام پذیرد، تا حد قابل توجهی از افزایش روز افزون و موثر آن ها، اطمینان خاطر ایجاد میشود.
بر اساس ساختار مدیریت دانش در چارچوب ITIL ، داشته های اطلاعاتی سازمان ها در 4 سطح از بلوغ قرار دارند که به اختصار DIKW خوانده میشوند. اگر این سطوح را به مثابه هرمی در نظر بگیریم، بنیادی ترین و پایین ترین سطح آن داده یا DATA است. داده ها مجموعه ای از واقعیت ای گسسته هستندکه همواره حجم بسیاری از آن ها ما را احاطه کرده و هر لحظه نیز در حال تولید و توسعه هستند. داده ها به خودی خود دارای ارزش نیستند مگر آنکه تحت مدلی از پیش طراحی شده، مورد تحلیل و پردازش قرار گیرند. لایه یا سطح دوم این هرم اطلاعات یا Information است. اطلاعات، داده های جمع آوری شده از کانال های متفاوت هستند که به گونه ای هدفمند پردازش شده اند اما نهایتا پرسشی خاص از حوزه ای عام را پاسخ میدهند. این سطح از مدیریت دانش مرسوم ترین لایه ای است که غالب کسب و کار ها به فراخور موضوع و کار خود، روزانه آن را تحصیل و تولید میکنند اما شاید مکانیزمی برای ارتقاء آن به سطحی بالاتر ندارند. توجه داشته باشیم که داشتن حجم بیشتری از اطلاعات، الزاما به معنای دارا بودن سطح بالاتری از اطلاعات نیست.
لایه سوم این ساختار دانش یا Knowledge است. این لایه مرکب از ایده ها، قواعد، دیدگاه ها و قضاوت هایی است که در اثر تحلیلی مستمر بر روند اطلاعات تولید شده در لایه ماقبل به دست می آید. آنچه لایه دانش را تشکیل میدهد صرفا داده ها یا اطلاعات نیستند بلکه تجمیع مستمر، مدون و روشمند تجربیات حاصل از پردازش هاست که چنین سطحی از ارزش را برای تصمیم گیری های حیاتی سازمان ها خلق میکنند. در نهایت و در قله ساختار مدیریت دانش، لایه خرد یا Wisdom ظهور میکند؛ جایی که آگاهی و احساس برگرفته از رسوب دانش عملی، در مجموعه ای دانش بنیان خود را نشان میدهد. وجه ممیزه سازمان های صاحب خرد این است که قادرند تنها با به کارگیری ارزش حاصل از وجود چنین لایه ای، در سیاست گذاری و هدایت بازار کسب و کار خود سهیم و تاثیرگذار باشند.
نویسنده: نیما میربابایی، هفته نامه عصر ارتباط